روایت هنرمندان

 

یادداشت کوتاهی از آقای حسن شهباز

بگریید ، بگریید ، که جان دل ما رفت

                                      بنالید ، بنالید، که آن خنده گشا رفت

                   دراین غم بنشیند که غمخوار سفر کرد

                                      در این درد بمانید که امید دوا رفت

                   دگر شمع میارید که این جمع پراکند

                                      دگر عود مسوزید ، کزین بزم صفا رفت

                   لب جام مبوسید که آن ساقی ما خفت

                                      رگ چنگ ببرید که آن نغمه گشا رفت

این غزل اندوهبار را نخستین بار شادروان محمودی خوانساری ، همراه با ساز دلنواز اسدالله ملک ، در مراسمی که به مناسبت درگذشت شاعر بزرگ هم روزگار ما رهی معیری در خانه ی کوچک من برپا شده بود ، و یاران یکرنگی چون محمودی و بنان ... نیز حضور داشتند خواند . غزل زیبایی است که مصداق حال خود او را دارد.

آن شب محمودی اندوهگین بود که چرا رهی معیری در سنین جوانی ، در عین تندرستی و شادابی زندگی را بدرود گفته است . در حالی که نمی دانست خود او خیلی جوان تر از رهی رخت به سرای باقی خواهد کشید .

محمودی 52 سال بیشتر نداشت و مرگ او که هنرمندی بلند طبع بود برای همه ی دوستانش ، به ویژه برای عاشقان به موسیقی ایرانی ضایعه ای بزرگ بود . او یکی از چند رکن آواز سنتی ایران ، به ویژه آهنگ های ضربی و در شیوه ی اصیل به شمار می آمد . محمودی در نظر من چند ویژگی عالی داشت . انسان بود و مغرور و بی نیاز . در عین تهی دستی بر کرسی افتخار نشسته بود . هنرمندی بود که قدرت شناخت زیبایی را داشت . سراپا عشق بود ، مهر بود ، و خوبی. آقا بود . همیشه آراسته و متبسم و مودب بود . این آراستگی نمونه ای بود که درون همه کس ستایش بر می انگیخت .

او را نمونه ی قلندرانی می دیدیم که خواجه شیراز با زیباترین کلامی آنها را وصف کرده است :

                   با گدایان در میکده ای سالک راه

                                                          به ادب باش گر از سر خدا آگاهی

                   بر در میکده رندان قلندر باشند

                                                          که ستانند و دهند افسر شاهنشاهی

                   اگرت سلطنت فقر ببخشند ای دل

                                                          کمترین ملک تو از ماه بود تا ماهی

                   خست زیر سر و بر تارک هفت انجم پای

                                                          دست همت نگر و منصب صاحب جاهی

در دانش موسیقی ایرانی ، محمودی بر دیگر خوانندگان اوازهای سنتی یک امتیاز مسلم داشت . به نواختن ضرب تسلط داشت و آهنگ های ضربی را استادانه می خواند . شعر را نیک می فهمید و احساس شاعر را در آوازش به خوبی منعکس می کرد .

من خبر درگذشت محمودی را از دوستی شنیدم ، که بامداد آن روز از تهران به او خبر داده بودند . به فکر فرو رفتم . محمودی هم رفت و درکنار خالقی ، محجوبی ، بنان ، مجد ... جای گرفت . اما او خیلی زود زندگی را وداع کرد . او خیلی جوان تر از بقیه بود . اما آیا به راستی از میان ما رفته ؟ چگونه ممکن است با چنین میراثی که باقی  گذاشته است رفته باشد . او با چنین ارثیه ی ارزشمند چه سان ممکن است از یاد برود . هنر آفرینان هرگز نمی میرند و یادشان همیشه گرامی است .

برگرفته از کتاب مرغ شباهنگ ( یادنامه استاد محمود محمودی خوانساری به روایت حمید تجریشی)