متن نامه هنرمند زنده یاد اسدالله ملک

متن نامه زنده یاد استاد اسدالله ملک

" حکایت من و محمودی "

دربین هنرمندان موسیقی کشور ، شاید هیچکس به اندازه ی بنده – به خصوص از سال 50 به بعد با محمودی نزدیک و صمیمی نبود . زیرا رابطه ی ما فقط منحصر به همکاری هنری نبود . بلکه رفاقتی همه جانبه بود با این حساب اگر بخواهم درتمام زمینه ها راجع به او سخن بگویم مطلب بسیار طولانی می شود . خوشبختانه در این کتاب هم راجع به شخصیت معنوی و هم راجع به مقام هنری محمودی سخن بسیار گفته شده و می توان گفت تقریباً حق مطلب ادا گشته . پس بنده فقط می پردازم به نقل ماجرای آشنایی ام با محمودی عزیز و حاطراتی که از او دارم .

باری ، محمودی در آن ایام که خدمت سربازی را می گذراند ، بعد از ظهرها گاهی به محل کلاس برادرم ( آقای حسین ملک ) می آمد . اغلب هنرمندان بزرگ مملکت هم می آمدند و محمودی در آن محافل دوستانه گهگاه اوازی می خواند و با صدای جادوئی اش همه را شیفته ی خویش می ساخت . 12 ساله بودم که برای اولین بار آن جا محمودی را دیدم . آن روز حتی تصورش را نمی کردم که ممکن است روزی این جوان خوش آواز ، و خوش قلب و مهربان یکی از بزرگان هنر این سرزمین گردد و دست سرنوشت بین من و او پیوند همکاری و رفاقتی صمیمانه برقرار نماید . دیدارهای ما چندان تکرار نشد که محمودی برای دوسالی به شیراز رفت و من تقریباً از او  بی خبر ماندم .

تا اینکه بعدها شنیدم به تهران بازگشته و در برنامه ی گلها با هنرمندانی چون  محجوبی، کسائی ، عبادی ، شهناز ، یاحقی ، شریف ... همکاری دارد . آن روزها با وجود خوانندگانی چون بنان ، قوامی ، گلپایگانی ، بعید به نظر می رسید که محمودی بتواند مطرح شودذ . اما علیرغم تصور همه ، او بسیار زودتراز آنکه می شد باور کرد در فضای موسیقی آن زمان شگفت و همه ی نظرها را به سوی خود جلب کرد . سال ها بعد ، هنگامی که محمودی در اوج شهرت و قدرت هنری خود بود من هم به رادیو راه یافتم و درجریان همکاری های رادیویی بود که قصه ی دوستی ما سر زبان ها افتاد . علاوه بر آثار زیادی که در برنامه ی گلها به اتفاق محمودی اجرا کردیم ، هنگامی که بنده و مرحوم دکتر جهانبگلو تصمیم به تهیه ی برنامه ی " نوایی از موسیقی ملی " گرفتیم ، بر آن شدیم که برای اجرای آوازها فقط از وجود محمودی استفاده کنیم . در این برنامه ها محمودی علاوه بر آوازهای درخشان زیباترین تصنیف های خود را نیز به عالم هنر ارائه داد . از آن جمله مرغ شباهنگ ، سکوت مستی ، دعای دل ، لاله ی پرپر ،... که آنها را یکی از یکی زیباتر و عالی تر اجرا نمود . بدین ترتیب طی زمان زندگی محمودی و من به طرز عجیبی به هم پیوند خورد . تا آن جا که اغلب اوقات را باهم بودیم ، و صرفنظر از همکاری هنری در زندگی اجتماعی نیز یار و غمخوار یکدیگر بودیم . از فضایل و مکارم اخلاقی محمودی هرچه بگویم کم گفته ام . او یک وجود استثنایی بود . غمخوار همه بود و خودش غمخواری نداشت . اصلاً هرگز به خودش اجازه نمی داد که با اظهار درد و گرفتاری هایش خاطر دوستان را ملول کند . به همین دلیل هیچگاه کسی متوجه نمی شد که او چه مشکلات ، گرفتاری ها ، و محرومیت های سنگینی را تحمل می کند . محمودی بسیار حساس ، فوق العاده قدرشناس ، و به طرز غیر قابل توصیفی درکار دوستی با وفا بود . حتی دوستان از دست رفته را فراموش نمی کرد . اغلب شب های جمعه را باهم به مقبره ظهیرالدوله می رفتیم و برای تمام رفتگان ، به خصوص انها که از نزدیک به ایشان ارادت داشتیم ( چون حالقی ، صبا ، محجوبی ، تهرانی ، رهی معیری ... ) فاتحه می خواندیم . یادم هست که یک بار در ظهیرالدوله به من گفت : اسدالله جان عمر من مثل درنا کوتاه است ، و زود از دنیا می روم . اما از بس دراین دنیا سختی کشیده ام دیگر از مرگ هراسی ندارم . بلکه هروقت این جا می آیم دلم آرام میگیرد . چون میبینم بالاخره یک روز این تنهایی و غربت من تمام می شود . به او گفتم اگرچه در این دنیا غریب هستی و کسی آنطور که باید دوران ترا ، و طبع بزرگ ترا نشناخته ، ولی مطمئن باش که همواره با هنر والا و آواز درخشانت دریادها خواهی ماند . به قول مرحوم حسین تهرانی ، طلا برای همیشه زیر خاک نمی ماند ، و بالاخره خودش را نشان می دهد . محمودی با آنکه از نظر مالی به شدت در مضیقه بود ، با آن همه هیچگاه دم نمی زد ، و استغنای طبعش اجازه نمی داد به کسی رو بیندازد . پس از تعطیل کارش در رادیو ، و خانه نشین شدن صدمات زیادی کشید و بالاخره در اثر ضربه های شدید روحی و روانی که به شکل های مختلف براو وارد شد از پای درآمد .

درباره ی هنر محمودی البته سخن بسیار است و من چون دانم که دوستان دیگر حق مطلب را ادا   کرده اند ، لذا از تمامی جنبه های کارش فقط اشاره میکنم به قدرت و استعداد فوق العاده ی او در ساختن و خواندن ضربی های زیبا ، آن هم به طور فی البداهه ، الحق و الانصاف که بنده درمیان هیچیک از خوانندگان چنین استعداد غریبی در فی البداهه ساختن و خواندن ضربی های زیبا ندیده ام .

به هرحال ، دوستی با محمودی خوانسازی یکی از افتخارات بزرگ زندگی من است ، و از دست دادنش برایم فاجعه ای غیر قابل توصیف که هنوز هم سوزش جانم از آتش فراق او التیام نیافته .

روانش شاد و یادش به خیر

 برگرفته از یاد نامه استاد محمودی خوانساری

  مرغ شباهنگ به روایت حمید تجریشی